Imam Taqi as-Subki
memberikan komentar mengenai syarat mengamalkan wasiat Imam Syafii yang di
sebutkan oleh Imam Ibnu Shalah dan Imam Nawawi :
وهذا الذى قالاه رضي
الله عنهما ليس راد لما قاله الشافعى ولا لكونها فضيلة امتاز بها عن غيره ولكنه
تبيين لصعوبة هذا المقام حتى لا يغتر به كل احد
Perkataan keduanya
(Imam Ibnu Shalah dan Imam Nawawi) ini bukan berarti menolak perkataan Imam
Syafii sendiri dan bukan pula karena wasiat ini merupakan satu kelebihan yang
membedakan beliau dengan ulama lainnya tetapi ini merupakan penerangan bagi
sulitnya kedudukan ini sehingga tidak akan ada orang yang tertipu
dengannya. (as-Subki, Ma’na Qaul
Imam Muthallibi “Iza shahha al-hadits fahuwa mazhaby”, hal 93)
Maka dari penjelasan
para ulama-ulama yang kami kutip di atas, bisa kita lihat bahwa tidaklah serta
merta ketika seseorang menemukan satu hadits shahih sedangkan pendapat Imam
Syafii sebaliknya maka ia langsung mengklaim bahwa pendapat Imam salah dan
harus mengamalkan seperti dhahir hadits. Selain itu perkataan Imam Syafii
tersebut bukanlah berarti sebagai larangan taqlid kepada beliau, sebagaimana
sering di dengungkan oleh kalangan “anti taqlid kepada Imam mujtahid”.
Murid-murid Imam Syafii yang belajar langsung kepada beliau masih taqlid kepada
beliau, kemudian mereka juga mengajarkan fiqh Mazhab Syafii kepada murid-murid
mereka sehingga mazhab Syafii tersebar ke seluruh penjuru dunia. Bila Imam
Syafii semasa hidup beliau telah melarang taqlid kepada beliau tentunya mazhab
beliau tidak akan tersebar, karena para murid-murid beliau tidak mengajarkan
mazhab beliau tetapi mazhab mereka masing-masing. Namun kenyataannya adalah
sebaliknya. Dakwaan bahwa Imam Syafii melarang taqlid kepada beliau hanya
muncul belakangan semenjak lahirnya kaum anti taqlid kepada Imam
Mujtahid.
Perlu di ingatkan
bahwa ajakan berpegang kepada al-qur-an dan hadits langsung dan meninggalkan
pendapat mujtahid merupakan yang hal berbahaya, karena nantinya setiap insan
akan berani memahami ayat dan hadits dengan kepala mereka sendiri dengan
sangkaan bahwa ilmu mereka cukup cukup untuk berijtihad, padahal ulama
sekaliber Imam Ghazali, Imam Nawawi, Rafii dan Ibnu Hajar al-Haitami dan ulama
besar lainnya ternyata masih bertaqlid kepada mazhab Syafii.
Pada hakikatnya,
ajakan kembali kepada al-quran dan hadits hanyalah ajakan untuk mengikuti
pemahaman al-quran menurut mereka yang berarti mengajak untuk taqlid kepada
mereka semata dan meninggalkan taqlid kepada para imam mazhab yang telah di
ikuti oleh umat ratusan tahun lamanya. Makanya di sini kami menyebutkan mereka
dengan golongan “anti taqlid kepada Imam Mujtahid” karena ketika mereka
mengajak meninggalkan mazhab dan menawarkan solusi kembali kepada al-quran dan
hadits, ternyata penafsiran al-quran dan hadits yang mereka tawarkan adalah
penafsiran versi mereka, artinya akan terjatuh kepada taqlid kepada mereka
juga.
معنى قول الشافعي إذا
صح الحديث فهو مذهبي
قال الإمام النووي رحمه
الله في مقدمة شرحه على الوسيط للغزالي :
(صح عن الشافعي رحمه
الله أنه قال: إذا وجدتم في كتابي هذا خلاف سنة رسول الله صلى الله عليه وسلم
فقولو بالسنة ودعوا قولي)
وفي رواية )إذا صح
الحديث خلاف قولي، فاعملوا بالحديث واتركوا قولي) أو قال( فهو مذهبي)
ورووا هذا المعنى
بألفاظ مختلفة. وقد عمل بهذا أصحابنا في مسألة التثويب واشتراط التحلل في الإحرام
بعذر المرض، وغيرهما من المسائل المعروفة في كتب المذهب.
وممن حُكي عنه من
أصحابنا الإفتاء على مذهب الشافعي بالحديث نصه أبو يعقوب البويطي وأبو القاسم
الداركي وممن نص عليه الإمام أبو الحسن الكيا الهراسي صاحب إمام الحرمين في كتابه
في الأصول وصرح أصحابنا الجامعون بين الفقه والحديث باستعماله، ولم يقع ذلك إلا
نادرا في مسائل قليلة، ومنه ما للشافعي فيه قول على وفق الحديث، وهذا الذي قاله
الشافعي ليس معناه أن كل من رأى حديثا صحيحا قال: هذا مذهب الشافعي وعمل بظاهره،
وإنما هذا فيمن له رتبة الاجتهاد في المذاهب أو قرب منه، وشرطه أن يكون له خبرة
بالأحاديث بحيث يغلب على ظنه أنه لا يعارضه حديث يترجح عليه، وأن يغلب على ظنه أن
الشافعي لم يقف أو لم يعلم بصحته وهذا إنما يكون بعد مطالعته كتب الشافعي كلها
ونحوها من كتب الآخذين عنه، وسائر أصحابه، وهذا شرط صعب قل من يتصف به وانما شرطوا
ما ذكرناه، لأن الشافعي رحمه الله ترك العمل بظاهر أحاديث كثيرة رآها وعلمها، لكن
قام الدليل عنده على طعن فيها أو نسخها أو تخصيصها أو تأويلها أو نحو ذلك.
قال الشيخ أبو عمرو بن
الصلاح رحمه الله: " ليس العمل بظاهر ما قاله الشافعي بالهين، فليس كل فقيه
له الاستقلال بالعمل بما يراه حجة من الحديث، وممن سلك هذا المسلك من الشافعيين من
عمل بحديث تركه الشافعي عمدا مع علمه بصحته لمانع اطلع عليه وخفي على غيره كأبي
الوليد موسى بن أبي الجارود صاحب الشافعي قال صح حديث "أفطر الحاجم
والمحجوم" فردوا ذلك على أبي الوليد لأن الشافعي تركه مع علمه بصحته لكونه
منسوخا عنده وبيّن الشافعي نسخه واستدل عليه.
وقد روينا عن إمام
الأئمة أبي بكر محمد بن اسحاق بن خزيمة أنه قال: " لا أعلم سنة صحيحة لرسول
الله صلى الله عليه وسلم لم يودعها الشافعي كتبه"
وجلالة ابن خزيمة
وإمامته في الحديث والفقه ومعرفته بكتب الشافعي بالمحل المعروف فإنه أحد ملازمي
المزني.
قال الشيخ أبو عمرو ابن
الصلاح: " فمن وجد من الشافعية حديثا يخالف مذهبه فإن كملت شرائط الاجتهاد
فيه مطلقا، أو في ذلك الباب أو المسألة استقل بالعمل به، وأن لم تكمل وشق عليه
مخالفة الحديث بعد أن بحث فلم يجد جوابا شافيا فله العمل به إن كان عمل به إمام
مستقل غير الشافعي وكون هذا له عذرا في ترك مذهب إمامه هنا وهذا الذي قاله حسن
متعين. والله أعلم.
https://www.facebook.com/groups/196355227053960?view=permalink&id=1019089768113831&p=20&refid=18 oleh Santri Alit
Posting Komentar